Индоевропейское языкознание и классическая филология
Д. Д. Новгородова. От Музея Готтвальда к Минеральному каталогу Кунсткамеры (стр. 636–653)
Автор
Д. Д. Новгородова (Минералогический музей им. А. Е. Ферсмана РАН)
Ключевые слова\n Museum Gottwaldianum, Christoph Gottwald, Johann Philipp Breyne, Hans Sloane, Минеральный кабинет Кунсткамеры, Минералогический музей им. Ферсмана, Catalogus Minerarum, Минеральный каталог
Страницы\n 636–653
Аннотация\n
Cтатья представляет один из эпизодов исследования истории ранних коллекций Минерального кабинета Кунсткамеры, позже соста- вивших основу Минералогического музея им. Ферсмана РАН. Она посвящена обзору выявленных источников, связанных с коллекцией Кристофа Готтвальда – первым минералогическим собранием, посту- пившим в Кунсткамеру, и к моменту выхода первого Минерального каталога Кунсткамеры (Catalogus minerarum 1745) продолжавшим составлять главную часть Минерального кабинета. Музейное собрание Готтвальда, наряду с коллекциями Альберта Себы (1716) и Фредерика Рюйша (1717), составили основу «первой» Кунсткамеры – российского научного музея, задуманного Петром Великим1.
Библиография\n
  1. Письмо академика Аммана к Шумахеру, от 10 ноября 1741 г.//Сборник материалов для истории Императорской академии наук в XVIII веке. Издал А. Куник. Часть I. Материалы для биографии М.В. Ломоносова, с 1736 по 1741 год. СПб. 1865.
  2. Гебель А. Ф. Сведения, собранные Гебелем о минералогических коллекциях, поступивших в Академию наук с XVIII по 1872 год. Материалы для истории Минералогического музея//СПб филиал Архива РАН. Ф. 25. Оп. 1. № 144. 96 л.
  3. Генкель И.Ф. Письмо горного советника Генкеля к бар. Корфу, от 1 февр. (24 янв.) 1736 г.//Сборник материалов для истории Императорской академии наук в XVIII веке. Издал А. Куник. Часть I. Материалы для биографии М. В. Ломоносова, с 1736 по 1741 год. Санкт-Петербург.1865. С. 225-228.
  4. Гмелин И. Г. Замечание, необходимое для понимания минеральных каталогов. 1733 г. Перевод А. И. Доватура//Ломоносов М. В. Полное собрание сочинений. Т. 5. Труды по минералогии, металлургии и горному делу 1741-1763 гг. Примечания к Минеральному каталогу. М., Л.: АН СССР. 1954. С. 658-660.
  5. Куник А. А. Об отношениях Ломоносова к Тредиаковскому по поводу Оды на взятие Хотина//Сборник материалов для истории Императорской академии наук в XVIII веке. Издал А. Куник. Часть I. Санкт-Петербург. 1865. С. VIII-LVI.
  6. Ломоносов. М.В. «Слово о пользе химии, в публичном собрании императорской Академии наук сентября 6 дня 1751 говорённое Михаилом Ломоносовым»//М. В. Ломоносов «Избранные философские произведения». М., 1950. С. 164-181.
  7. Новгородова Д. Д. Три каталога из Архива Минералогического музея им. А.Е. Ферсмана РАН//Новые данные о минералах. Издание Минералогического Музея им. А. Е. Ферсмана РАН. 2011. Вып 46. М. C. 114-123.
  8. Новгородова Д. Д. Флорентийская мозаика «Минерального каталога» в собрании Минералогического музея им. А. Е. Ферсмана РАН//Словарь языка М. В. Ломоносова/гл. ред. акад. Н. Н. Казанский. Материалы к словарю. Вып. 5. Словарьсправочник «Минералогия М. В. Ломоносова»/отв. ред. С. С. Волков. СПб., 2010. С. 131-164.
  9. Палаты Санктпетербургской императорской Академии наук Библиотеки и Кунсткамеры с кратким показанием всех находящихся в них художественных и натуральных вещей сочиненное для охотников оныя вещи смотреть желающих. СПб., 1744.
  10. Севергин В. М. Обозрение Минерального кабинета Императорской Академии наук//Технологический журнал. СПб.: при Имп. акад. наук. 1814. Т. 11. Ч. 1. С. 3-115.
  11. Юрьев, К.Б. Христофор Готтвальд, его коллекция и книга//Рукописные и редкие печатные книги в фондах Библиотеки АН СССР: сб. науч. тр. Л. 1976. С. 67-74.
  12. Berlinische Sammlungen zur Beförderung der Arzneywissenschaft, der Naturgeschichte, der Haushaltungskunst, Cameralwissenschaft und der dahin einschlagenden Litteratur. 5 Bd., 6 Bd. Berlin. 1773, 1774.
  13. Breynius J. P. Letter to Sir H. Sloane. Gedani. 21 Oct. 1713//Sir Hans Sloane's Correspondence. British Library. London. Sloane MS 4043, f. 197- 198.
  14. Breynius J. P. Letter to Sir H. Sloane. Gedani. 30 Jan. 1714//Sir Hans Sloane's Correspondence. British Library. London. Sloane MS 4043, f. 222.
  15. Catalogus minerarum//Musei Imperialis Petropolitani Vol. 1, Ps. 3: Qua continentur res naturalis ex regno minerali. СПб: Typis Academiae scientiarum Petropolitanae, 1741-1745. Vol. 1. Ps. 3. 1745. 227 c.
  16. Dubois de Jancigny, J.-B. Essai sur l'histoire littéraire de Pologne. Par. M. D.*** Réflexions générales sur les progrès des sciences et des arts, histoire naturelle et géographie... Berlin. 1778. 570 р.
  17. Gottwaldianum museum//Архив Минералогического музея им. А. Е. Ферсмана РАН. Д. № 10. 21 л.
  18. Gottwald C. Musaeum Gottwaldianum, sive catalogus rerum rariorum, tam naturalium, quam artificialium, longa annorum serie. Cur aque et sumtibus haud exiguis collectarum, à viris d.v. excellentissimis experientissimisque, D. Christophoro Gottwaldio, Med. D. & Phisico Gedanensi, Patre & D. Joh. Christoph Gottwaldio, Med. D. filio, quas publica auctione in aedibus gottwaldianis Anno 1714. d. […] Divendet Georgius Mattern. Typis JOH. ZACHARIAE STOLLI. [Gedani. 1714].
  19. Gottwald C. Museum Gottwaldianum continens tabulas mutas quarum anatomicae sexaginta & una, conchyliologicae quadraginta & novem, aliaque corpora marina experimentes, sculptæ et ad edendum jam paratæ a Christophoro Gottwaldt, Dr. Med. & Physic. Civit. Gedan. Gedani. 1714.
  20. Gottwald C. Physikalisch-anatomische Bemerkungen über die Schildkröten: aus dem Lat. übers. Mit 10 Kupfertafeln. Nurnberg. 1781. 32 s.
  21. Gottwald C. Physikalisch-anatomische Bemerkungen über den Biber: aus dem Lat. übers. Mit 7 Kupfertafeln. Nurnberg. 1782.
  22. Gottwald, J. C. Memoriale Loimicum, Oder Kurtze Verzeichnüß, Dessen, LoimicumWas in der Königl. Stadt Dantzig, bey der daselbst Anno 1709. hefftig graßirenden Seuche der Pestilentz, sich zugetragen, Nach einer Dreyfachen Nachricht, aus eigener Erfahrung auffgesetzet und beschrieben. Danzig. 1710.
  23. Gottwald J. C. An Abridgement of a Book Intitl'd, A Description of the Plague, Which Happened in the Royal City of Dantzick, in the Year 1709. Written in High-Dutch by Dr. John Christoph. Gottwald, and Communicated by Dr. Joh. Phil. Breynius, as the Best Account of That Distemper There Publish'd. Translated by C. J. Spregnell//Philosophical Transactions (1683- 1775). 1712. Vol. 28. P. 101-144
  24. Grewingk C. Band I. Das Mineralogische Museum der Academie der Wissenschaften in St. Petersurg//Архив Минералогического музея им. А.Е. Ферсмана РАН. Дело б/н. 70 л. (53 л. +17 л. чистых).
  25. Grewingk Grewingk C. Band II. Das Kaiserlich -Russische Mineralogische Museum der Academie der Wissenschaften in St. Petersburg. August 1846//Архив Минералогического музея им. А. Е. Ферсмана РАН. Дело б/н. 90л. (42 л. + 48 чистых).
  26. Jourdan, A. J.-L. Dictionaire des sciences médicales: biographie médicale. Vol.4. Paris, 1825. 558 р.
  27. Hübner J. Curieusen Natur-Kunst-Gewerck-und Handlungs-Lexicon. Leipzig. 1712.
  28. Index Lithophylacei Rossici Musei Academiae scientarum Petropolitanae. Georgi’s Katalog der russischen Mineralien und Gesteine (1786-1789), Copie des Georgischen Originale)//Архив Минералогического музея им. А. Е. Ферсмана РАН. Д. б/н. 50 л.
  29. Lehmann’s Catalog. Neueres Exemplar. Bd. I. II//Архив Минералогического музея им. А.Е. Ферсмана РАН. 1766. Д. № 17. 166 л.
  30. Margócsy D. Northwestern University. «Refer to folio and number»: Encyclopedias, the Exchange of Curiosities, and Practices of Identification before Linnaeus//Journal of the History of Ideas. 2010. Vol. 71. № 1. P. 63- 90.
  31. Maton, W. G., Rackett, T. An Historical Account of Testaceological Writers//Transactions of the Linnean Society of London. Vol. VII. London. 1804. P. 119-244.
  32. Murray, D. Museums, their history and their use: with a bibliography and list of museums in the United Kingdom. Vol. I. Glasgow. 1904. 339 p.
  33. Musaei Gottwaldiani. Pars prima continens Varia naturalia ex Triplici Naturo Regno polita//Библиотека РАН. Отдел рукописей. F 188. Л. 19-20 об.
  34. Rzaczyński G. Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lituaniae annexarumque provinciarum in tractatus XX divisa. Sandomierz. 1721. 472 p.
  35. Schröter J. S. Musei Gottwaldiani testaceorum, stellarum marinarum et coralliorum. Musei Gottwaldiani testaceorum, stellarum marinarum et coralliorum quae supersunt tabulae. Die Conchylien, Seesterne und Meergewächse der ehemaligen Gottwaldtischen Naturaliensammlung: nach den vorhandenen neun und vierzig Kupftertafeln mit einer kurzen Beschreibung begleitet […]. Nuremberg. 1782. 64 p.
  36. Sloane H. Brief an Breyne. London. 15 Mar. 1714/15//Briefe an Breyne. Forschungsbibliothek Gotha. Chart. B 788. Bl. 613r -614v.
  37. Zorn v. Plobsheim, F.A. Freiherr v. Noch einige und verbesserte Nachrichten, das Musaeum Gottwald. betreffend.//Berlinische Sammlungen zur Beförderung der Arzneywissenschaft, der Naturgeschichte, der Haushaltungskunst, Cameralwissenschaft und der dahin einschlagenden Litteratur. 6.Bd., 1774. S. 659-661.